जागतिक आत्महत्या प्रतिबंध दिन (World Suicide Prevention Day)
आजकाल लोकांमध्ये नैराश्य सतत वाढत आहे, यामुळे ते आत्महत्या (Suicide) करतात. गेल्या काही वर्षात आत्महत्येच्या घटना झपाट्याने वाढत आहेत फक्त भारतातच नाही तर जगभरात. कोरोनाच्या काळात आत्महत्येचे प्रमाण सतत वाढत आहे, लोकांमध्ये निराशा आणि निराशा वाढत आहे.
आजकाल सर्व वयोगटातील लोक याला बळी पडत आहेत, लोकांचा अनेक गोष्टींमुळे मोहभंग होत आहे. यावर्षी जागतिक आत्महत्या प्रतिबंधक दिवसाची थीम ‘आत्महत्या रोखण्यासाठी एकत्र चालणे’ आहे म्हणजेच आत्महत्या रोखण्यासाठी एकत्र काम करणे. आत्महत्येच्या वाढत्या घटनांना आळा घालण्यासाठी 2003 मध्ये याची सुरुवात करण्यात आली. याची सुरुवात IASP (इंटरनॅशनल असोसिएशन ऑफ सुसाइड प्रिव्हेंशन) ने केली होती.
आत्महत्या म्हणजे काय? (What is Suicide In Marathi)
आत्महत्या म्हणजे जेव्हा लोक स्वतःचे आयुष्य संपवण्याच्या ध्येयाने स्वतःला हानी पोहोचवतात आणि परिणामी ते मरतात. आत्महत्येचा प्रयत्न म्हणजे जेव्हा लोक त्यांचे जीवन संपवण्याच्या ध्येयाने स्वतःचे नुकसान करतात, परंतु ते मरत नाहीत. आत्महत्या आणि आत्महत्येच्या प्रयत्नांचा उल्लेख करताना “आत्महत्या करणे”, “यशस्वी आत्महत्या” किंवा “अयशस्वी आत्महत्या” यासारख्या संज्ञा वापरणे टाळा, कारण या संज्ञांचा अनेकदा नकारात्मक अर्थ असतो.
आत्महत्या करणाऱ्या लोकांमध्ये काय समस्या आहे? (What is the problem with people who commit suicide in Marathi)
आकडेवारीनुसार, लोक कौटुंबिक समस्यांमुळे आपला प्रवास संपवतात. नोकरी किंवा वैवाहिक समस्यांमुळे अस्वस्थ झाल्यानंतर बरेच लोक असे पाऊल उचलतात. त्याचबरोबर परीक्षा आणि बेरोजगारीसारख्या गोष्टीही या यादीत आहेत. एकटेपणाचा बळी असल्याने एखादी व्यक्ती आत्महत्येसारखे मोठे पाऊल उचलू शकते.
आत्महत्येचा धोका कोणाला आहे? (Who is at risk of suicide in Marathi)
सर्व लिंग, वयोगट आणि वंशातील लोकांना आत्महत्येचा धोका असू शकतो.
आत्महत्येसाठी मुख्य रिस्क या लोकांमध्ये असू शकते :
• आत्महत्येच्या प्रयत्नांचा इतिहास.
• नैराश्य, इतर मानसिक विकार किंवा पदार्थ वापर विकार.
• तीव्र वेदना.
• मानसिक विकार किंवा पदार्थाच्या वापराचा कौटुंबिक इतिहास.
• आत्महत्येचा कौटुंबिक इतिहास.
• शारीरिक किंवा लैंगिक शोषणासह कौटुंबिक हिंसाचाराचे प्रदर्शन.
• घरात बंदुका किंवा इतर बंदुकांची उपस्थिती.
• अलीकडेच तुरुंगातून सुटका झाली आहे.
आत्महत्येची आकडेवारी
WHO म्हणजेच जागतिक आरोग्य संघटनेच्या मते प्रत्येक 40 सेकंदात एक व्यक्ती आत्महत्या करते. दरवर्षी 8 लाखांहून अधिक लोक आत्महत्या करतात. तर त्यापेक्षाही जास्त लोक आत्महत्येचा प्रयत्न करतात. ही परिस्थिती अतिशय भीतीदायक आहे. यावरून दिसून येते की आजच्या काळात लोकांमध्ये किती मानसिक तणाव आहे. या आकडेवारीनुसार, जगभरातील टक्के आत्महत्या कमी आणि मध्यमवर्गीय देशांतील लोकांकडून होतात.
आत्महत्येची चेतावणी चिन्हे कोणती आहेत? (What are the warning signs for suicide In Marathi)
• आत्महत्येच्या प्रयत्नासाठी एखाद्याला तात्काळ धोका आहे अशी चेतावणी चिन्हेमरण्याची इच्छा किंवा स्वतःला मारण्याची इच्छा आहे याबद्दल बोलणे.
• एकटे एकटे किंवा निराश वाटण्याबद्दल किंवा जगण्याचे कोणतेही कारण नसल्याबद्दल बोलणे.
• अडकल्याची भावना किंवा काही उपाय नसल्याची भावना बोलण्यातून जाणवणे.
• असह्य भावनिक किंवा शारीरिक वेदना जाणवणे.
• इतरांवर ओझे असल्याबद्दल बोलणे.
• कुटुंब आणि मित्रांकडून माघार घेणे.
• महत्वाच्या संपत्ती एकदम देण्याची भाषा करणे.
• मित्र आणि कुटुंबीयांना निरोप देणे.
• मृत्यूपत्र बनवण्यासारखे प्रकरण व्यवस्थित करणे.
• अत्यंत जोखीम घेणे ज्यामुळे मृत्यू होऊ शकतो, जसे की अत्यंत वेगाने गाडी चालवणे.
• मृत्यूबद्दल अनेकदा बोलणे किंवा विचार करणे.
मानसिकदृष्ट्या अस्वस्थ असणाऱ्या व्यक्तीत हे बदल आहेत
जेव्हा कोणी मानसिकदृष्ट्या अस्वस्थ असेल, तेव्हा तुम्हाला त्याच्या वर्तनात काही काळ बदल दिसतील. अशा लोकांना अनेकदा गोष्टी आणि लोकांपासून दूर राहणे आवडते. तसेच, असे लोक सोशल मीडिया पासून अंतर ठेवतात.
आत्महत्येचे विचार कसे थांबवायचे ? (how to stop suicidal thoughts in Marathi)
या जगात बऱ्याच लोकांना त्यांच्या आयुष्यात कधी ना कधी आत्महत्या करण्याचे विचार येतात. आणि जर तुम्हाला आत्मघाती विचार येत असतील तर सर्वात आधी हे जाणून घ्या की अशा प्रसंगात या जगात तुम्ही एकटे नाही आहात. आपल्याला हे देखील माहित असले पाहिजे की आत्महत्या करणे ही चारित्र्य दोष नाही आणि याचा अर्थ असा नाही की आपण वेडे किंवा कमकुवत आहात. हे विचार आपल्याला फक्त असे दर्शवते की आपण आत्ता या क्षणाला situation शी सामना करण्याइतके सक्षम नाही आहोत.
या क्षणी, असे वाटू शकते की तुमचे दुःख कधीही संपणार नाही. परंतु हे लक्षात घेणे महत्वाचे आहे की शांत डोक्याने आणि कोणाच्यातरी मदतीने किंवा आपले दुःख कोणालातरी सांगून मन मोकळे करून आपण आत्मघाती भावनांवर किंवा आत्महत्या करण्याच्या या विचारांवर मात करू शकाल.
माझ्या ओळखीचा कोणी आत्महत्येचा विचार करत असेल तर मी काय करावे?
कुटुंब आणि मित्र बहुतेक वेळा आत्महत्येची चेतावणी देणारी चिन्हे ओळखतात आणि ते प्रिय व्यक्तीला मानसिक आरोग्य उपचार शोधण्यात मदत करण्यासाठी पहिले पाऊल टाकू शकतात.
(Warning signs) पुढीलप्रमाणे असू शकतात :
• मरण्याची इच्छा किंवा स्वतःला मारण्याची इच्छा आहे याबद्दल बोलणे.
• एकटे एकटे किंवा निराश वाटण्याबद्दल किंवा जगण्याचे कोणतेही कारण नसल्याबद्दल बोलणे.
• अडकल्याची भावना किंवा काही उपाय नसल्याची भावना बोलण्यातून जाणवणे.
• असह्य भावनिक किंवा शारीरिक वेदना जाणवणे.
• इतरांवर ओझे असल्याबद्दल बोलणे.
• कुटुंब आणि मित्रांकडून माघार घेणे.
• महत्वाच्या संपत्ती एकदम देण्याची भाषा करणे.
• मित्र आणि कुटुंबीयांना निरोप देणे.
• मृत्यूपत्र बनवण्यासारखे प्रकरण व्यवस्थित करणे.
• अत्यंत जोखीम घेणे ज्यामुळे मृत्यू होऊ शकतो, जसे की अत्यंत वेगाने गाडी चालवणे.
• मृत्यूबद्दल अनेकदा बोलणे किंवा विचार करणे.
मानसिकदृष्ट्या अस्वस्थ असणाऱ्या व्यक्तीत हे बदल आहेत
जेव्हा कोणी मानसिकदृष्ट्या अस्वस्थ असेल, तेव्हा तुम्हाला त्याच्या वर्तनात काही काळ बदल दिसतील. अशा लोकांना अनेकदा गोष्टी आणि लोकांपासून दूर राहणे आवडते. तसेच, असे लोक सोशल मीडिया पासून अंतर ठेवतात.
आत्महत्येचे विचार कसे थांबवायचे ? (how to stop suicidal thoughts in Marathi)
या जगात बऱ्याच लोकांना त्यांच्या आयुष्यात कधी ना कधी आत्महत्या करण्याचे विचार येतात. आणि जर तुम्हाला आत्मघाती विचार येत असतील तर सर्वात आधी हे जाणून घ्या की अशा प्रसंगात या जगात तुम्ही एकटे नाही आहात. आपल्याला हे देखील माहित असले पाहिजे की आत्महत्या करणे ही चारित्र्य दोष नाही आणि याचा अर्थ असा नाही की आपण वेडे किंवा कमकुवत आहात. हे विचार आपल्याला फक्त असे दर्शवते की आपण आत्ता या क्षणाला situation शी सामना करण्याइतके सक्षम नाही आहोत.
या क्षणी, असे वाटू शकते की तुमचे दुःख कधीही संपणार नाही. परंतु हे लक्षात घेणे महत्वाचे आहे की शांत डोक्याने आणि कोणाच्यातरी मदतीने किंवा आपले दुःख कोणालातरी सांगून मन मोकळे करून आपण आत्मघाती भावनांवर किंवा आत्महत्या करण्याच्या या विचारांवर मात करू शकाल.
माझ्या ओळखीचा कोणी आत्महत्येचा विचार करत असेल तर मी काय करावे?
कुटुंब आणि मित्र बहुतेक वेळा आत्महत्येची चेतावणी देणारी चिन्हे ओळखतात आणि ते प्रिय व्यक्तीला मानसिक आरोग्य उपचार शोधण्यात मदत करण्यासाठी पहिले पाऊल टाकू शकतात.
Leave a Reply